Archiwum - tag: ‘Ciężkowickie’

Badania nad nazewnictwem szczytów i przełęczy w Paśmie Brzanki właśnie zostały opublikowane w „Pracach i Studiach Geograficznych”. Cieszę się, że przewodnik „Jej wysokość Brzanka” został zauważony, a autorzy odnieśli się do treści w nim zawartych.

NAZWY SZCZYTÓW W GŁÓWNYM GRZBIECIE PASMA BRZANKI
NA POGÓRZU CIĘŻKOWICKIM.

Prace i Studia Geograficzne ISSN: 0208-4589; ISSN (online): 2543-7313 2019, t. 64.1, ss. 7-20

Marcin Wojciech SOLARZ Uniwersytet Warszawski Wydział Geografii i Studiów Regionalnych e-mail: [email protected]
Rafał KROCZAK Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie Instytut Geografii e-mail: [email protected]

Fragmenty, w których powoływano się przewodnik Jej wysokość Brzanka.
Nazwa Miedzoń, w formie Międzoń, w wydawnictwach turystycznych i kartograficznych pojawiła się późno, dopiero przypuszczalnie w 2014 roku dzięki Piotrowi Firlejowi (Firlej 2014; mapa Jej wysokość Brzanka). Została zaczerpnięta przez niego od innego regionalisty – Józefa Kozioła. Ten ostatni wskazuje w korespondencji z jednym z autorów artykułu, że zetknął się z nią po raz pierwszy w latach pięćdziesiątych XX wieku w rozmowie ze starszym mieszkańcem pobliskiej wsi. Nazwa wydobyta z zapomnienia przez regionalistów została zapewne zniekształcona albo przez lokalnego informatora i/lub jego środowisko, albo później przez krajoznawców z formy Miedzoń, która pochodzi od rzeczownika „miedza” oznaczającego granicę między polami (Boryś 2005, s. 323). Zniekształcenie mogło wiązać się z lokalną wymową słowa „miedza” (zob. „międza” u Boryś 2005, s. 323). Miedzoń zatem to góra, która jest miedzą, granicą lub na której przebiega miedza (granica) lub miedze (granice). Wyjaśnienie to jest bardzo prawdopodobne, bo nie tylko może odnosić się do granic dzielących fragmenty lasu należące do różnych właścicieli, ale też Miedzoń położony jest w linii głównego grzbietu dzielącego doliny Rostówki i Szwedki, a zatem i położone w nich miejscowości…

Określenie Dobrocin jako nazwa szczytu pojawiło się w okresie powojennym przynajmniej w trzech publikacjach – w monografii wsi Ołpiny (Solarz [1970] 1996, s. 123) oraz w dwóch przewodnikach (Kłos 1969, s. 308; Firlej 2014, s. 20).
A zatem, jak wskazano wyżej, kwerenda źródłowa ujawniła trzy konkurujące ze sobą nazwy – Dobrotyn (o najstarszej metryce, powszechnie używany do pierwszej połowy XX wieku), Dobrocin (sporadycznie używany jako oronim, przynajmniej od okresu międzywojennego przede wszystkim funkcjonujący jako nazwa części wsi) oraz Kamionkę (oronim, który wyparł z map Dobrotyn). Dobrocin jest formą wykształconą z określenia Dobrotyn wskutek procesu palatalizacji. „Konflikt przestrzenny” między Dobrocinem a Kamionką można z kolei łatwo rozwiązać, zresztą w zgodzie z warunkami terenowymi i źródłami. Analizowana kulminacja posiada dwa wierzchołki – niższy od północy (502 m n.p.m.) i wyższy od południa (513 m n.p.m.). O ile S. Kłos (1969, s. 308) wskazywał, iż obie nazwy są względem siebie alternatywne i określają ten sam wierzchołek (nazwa Dobrocin jest jednak u niego określeniem dodatkowym), o tyle P. Firlej (2014, s. 20) słusznie rozróżnia oba szczyty, zwraca uwagę na ich różną wysokość i przywołuje w sposób zupełnie równorzędny obie nazwy (Kamionka to niższy wierzchołek – 502 m n.p.m., a Dobrocin wyższy – 513 m n.p.m.; nie pokazuje jednak ich razem na mapie dołączonej do przewodnika).

Ponadto w artykule na szczególną uwagę zasługuje fragment dotyczący pochodzenia nazwy szczytu Brzanka. Read the rest of this entry »